भारताच्या या भागांमध्ये दोन तास आधी उगवतो सूर्य तुम्हाला माहित आहे का ? जाणून घ्या सविस्तर येथे.

वी दिल्ली Indian time: प्रत्येकाला ठाऊक आहे की मानक वेळ/ Standard टाइम संपूर्ण भारतात लागू होतो, परंतु देशात असा एक भाग आहे कि जिथे भारतीय वेळ लागू होत नाही. हे क्षेत्र साममध्ये स्थित चहा ची बाग येथे आहे. वस्तुतः केंद्र सरकारने राज्यांना उद्योग धंद्यांसाठी प्लांटेशन लेबर एक्ट 1951 अंतर्गत आपला स्थानिक वेळ व्यवसायासाठी निश्चित करण्यास परवानगी दिली आहे. अशाप्रकारे, आसाममधील चहा बाग कामगारांसाठी स्वतंत्र टाईम झोन तयार केला गेला आहे, ज्याला चहा बाग टाइम म्हणतात. हे भारतीय मानक वेळेपेक्षा (आयएसटी) एक तास पुढे आहे. चहा बागेच्या वेळेचा इतिहास काय आहे आणि ते कसे निश्चित केले जाते ते जाणून घेऊ या.

भारतीय मानक वेळेची स्थापना 1 सप्टेंबर 1947 रोजी झाली. ही आंतरराष्ट्रीय प्रमाण वेळ ग्रीनविच मीन टाइम (जीएसटी) पेक्षा भिन्न आहे. जीएसटी इंग्लंडच्या ग्रीनविच येथील वेधशाळेद्वारे निश्चित केली जाते, तर आयएसटी अलाहाबादच्या नैनी मधून जाणार्‍या मेरिडियनद्वारे निर्धारित केली जाते. ग्रीनविच मीन टाइमपेक्षा भारतीय मानक वेळ सुमारे 5.30 तास पुढे आहे. उत्तर कोरिया वगळता सर्व देश केवळ ग्रीनविच मीन टाइमला मानतात.

स्वातंत्र्यापूर्वी देशात एक वेग-वेगळी वेळ होती: भारताच्या पूर्व टोकापासून पश्चिम टोकापर्यंतचे अंतर 2,933 Km किमी आहे. म्हणून, देशाच्या पश्चिम राज्यांपेक्षा ईशान्य भागात दोन तासांपूर्वी सूर्य उगवतो. हेच कारण आहे की आयएसटीपूर्वी देशात दोन टाईम झोन होते. 1948 पर्यंत, कलकत्ता (वर्तमान कोलकाता, पूर्व टोक) आणि 1955 पर्यंत बॉम्बेमध्ये (सध्याचे मुंबई, पश्चिम टोकाचा) एक वेगळा टाईम झोन होता. त्याची सुरवात ब्रिटीश India 1884 मध्ये झाली. तिसरा टाईम झोन मद्रासचा (वर्तमान चेन्नई) होता, जॉन गोल्डिंगहॅम ईस्ट इंडिया कंपनीतील पहिले खगोलशास्त्रज्ञ यांनी 1802 मध्ये सुरुवात केली.

1980 मध्ये देशाची वेळ बदलण्याची शिफारस करण्यात आली होती: 1980 च्या शेवटी, संशोधकांनी देशात स्वतंत्र टाईम झोन तयार करण्याची शिफारस केली, जी नाकारण्यात अली. 2001 मध्ये, भारत सरकारने विज्ञान आणि तंत्रज्ञान मंत्रालयाच्या अंतर्गत एक समिती स्थापन केली. 2004 मध्ये या समितीचा अहवाल केंद्रीय मंत्री कपिल सिब्बल यांनी सभागृहात मांडला. आयएसटी बदलण्याच्या शिफारसी नाकारल्या गेल्या.

पुन्हा झाला दोन वेळ झोनचा निर्णय: 2004 मध्ये आसामचे तत्कालीन मुख्यमंत्री तरुण गोगोई यांनी पुन्हा ईशान्य राज्यांसाठी स्वतंत्र टाइम झोनची मागणी केली आहे. सन 2017 मध्ये विज्ञान आणि तंत्रज्ञान मंत्रालयाने असे संकेत दिले की, संशोधनानंतर स्वतंत्र टाईम झोनवर पुनर्विचार केला जाऊ शकतो. देशाच्या ईशान्येकडील राज्यांमध्ये, आयएसटीच्या जागी ईस्टर्न इंडिया टाईम किंवा ईस्टर्न इंडिया डे-लाईट टाइमद्वारे घेतली जाऊ शकते. एक प्रस्तावदेखील ठेवण्यात आला होता, ज्यामध्ये असे म्हटले होते की हाटाइम झोन 14 एप्रिल, आंबेडकर जयंती ते 2 ऑक्टोबर गांधी जयंती पर्यंत सुरू ठेवण्यात यावा.