कुसुम योजना म्हणजे काय? भारत सरकारने 2018-19 च्या अर्थसंकल्पात शेतकरी ऊर्जा सुरक्षा आणि उत्थान महाभियान योजनेचे उद्घाटन केले होते. यास कुसुम योजना असेही म्हणतात. या योजनेंतर्गत सन 2022 पर्यंत डिझेल किंवा विजेच्या जागी सौरऊर्जेसह तीन कोटी सिंचन पंप चालवण्याचे लक्ष्य निश्चित केले गेले आहे.
या योजनेत, शेतकर्‍यांना त्यांच्या शेतात किंवा विहिरीवर सौर ऊर्जा यंत्र बसवून वीज तयार करावी लागते, या विजेचा वापर शेतकरी शेतात सिंचणासाठी आणि आपल्या घरातील गरजा पूर्ण करण्यासाठी करू शकता तरीही त्यातून जी वीज वाचेल ती वीज तो विकू पण शकतो.
कुसुम योजनेचा उद्देश: भारत सरकारला कुसुम योजनेतून शेतकऱ्यांच्या विजेसंबंधित सर्व समस्या सोडवायच्या आहे, या योजनेच्या माध्यमातून शेतकऱ्यांना 24 तास वीज मिळू शकेल.जी वीज तयार होईल त्या विजेमुळे शेतकरी आपले उत्पन्न वाढवू शकतात. याद्वारे कृषी क्षेत्रातील सर्व सिंचन पंप सौर ऊर्जेने चालविले तर 28000 मेगावॅट विजेची बचत होईल असा अंदाज वर्तविला आहे. सन 2022 पर्यंत सरकारने सौरऊर्जेसह देशात तीन कोटी सिंचन पंप चालवण्याचे निश्चित केले गेले आहे.
शासकीय तयारी? (शासकीय तयारी) कुसुम योजनेसाठी सरकारने अर्थसंकल्पात 1.40 लाख कोटी रुपये राखून ठेवले आहेत, 2022 पर्यंत ही रक्कम गुंतविली जाईल. या योजनेत भारत सरकार 48 हजार कोटी रुपयांचे योगदान देईल, या व्यतिरिक्त राज्य सरकारही अशा रकमेस पाठिंबा देईल. या योजनेत शेतकऱ्यांना केवळ 10 टक्के रक्कम द्यावी लागेल, 90 टक्के रक्कम शासकीय अनुदान म्हणून दिली जाईल. कुसुम योजनेसाठी बँक कर्जाच्या माध्यमातून सुमारे 45 हजार कोटी रुपयांची व्यवस्था केली जाईल.
कुसुम योजनेची पहिली पायरी: या योजनेच्या पहिल्या टप्प्यात सध्या कार्यरत असलेल्या डिझेल पंपांचे सौरऊर्जेमध्ये रूपांतर होईल. सरकारने सौरऊर्जेसह 17.5 लाख सिंचन पंप चालवण्याची व्यवस्था केली आहे. यामुळे डिझेलचा वापर आणि कच्च्या तेलाची आयात रोखता येऊ शकते.
योजनेचा लाभ: भारत सरकार कुसुम योजनेच्या माध्यमातून शेतकऱ्यांना दोन प्रकारे फायदा होईल, प्रथम शेतकऱ्यांना मोफत वीज मिळेल आणि दुसरे म्हणजे अतिरिक्त वीज बनवून ग्रीडला पाठवून त्यांचे उत्पन्नही वाढू शकता. जर एखाद्या शेतकऱ्याकडे नापीक जमीन असेल तर ती जमीन या सौर ऊर्जा चे उपकरणे बसविण्यासाठी वापरु शकेल आणि तेथून शेतकर्‍यांना नापीक जमिनीपासून पैसा मिळू शकेल, खर्चाच्या दहा टक्के खर्च करूनच सौर उपकरणे शेतकरी घेऊ शकतील.
कुसुम योजना ऑनलाईन अर्ज: कुसुम योजनेत ऑनलाईन अर्ज करण्यासाठी तुम्हाला त्याची अधिकृत वेबसाईट mnre.gov.in वर जावे लागेल, येथे तुम्हाला ऑनलाईन अर्ज करता येईल, तुमच्या समोर असलेल्या अर्जावर क्लिक करा. येथे आपल्याला फॉर्ममध्ये मागितलेली सर्व माहिती भरावी लागेल आणि सबमिटवर क्लिक करावे लागेल. अशा प्रकारे, आपण ऑनलाइन अर्ज करू शकता.
