भारतातील हवामान अंदाजाचा आधारशिला समजल्या जाणाऱ्या भारतीय हवामान खात्याचा आज आपला 150 वा वर्धापन दिन साजरा करण्यात आला, शिवाजीनगर येथील IMD कार्यालयात वर्धापन दिनानिमित्त अनेक नागरिक आणि सेवानिवृत्त अधिकारी जमले होते. तसेच भारताचे उपराष्ट्रपती जगदीप धनकर यांनी या प्रतिष्ठित कार्यक्रमाचे स्वागत केले, त्यांनी नवी दिल्ली येथे उद्घाटन समारंभात प्रमुख पाहुणे म्हणून काम केले.
किरेन रिजिजू, केंद्रीय भूविज्ञान मंत्री यांनी याप्रसंगी सन्माननीय पाहुणे म्हणून सन्मानित केले, तर डॉ. एम रविचंद्रन, सचिव MoES, अध्यक्षस्थानी होते, या समारंभात पृथ्वी विज्ञान मंत्रालयाचे माजी सचिव, IMD चे माजी महासंचालक, MOES मधील विविध भगिनी संस्थांचे प्रमुख, विविध मंत्रालयांचे सचिव, विविध राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेशांचे मुख्य सचिव आणि निवासी आयुक्त, विविध विभागांचे प्रमुख यांचा सहभाग होता.
तसेच आपत्ती व्यवस्थापन संस्था, विविध विद्यापीठे आणि संस्थांचे प्रमुख, IMD चे कर्मचारी, संशोधक आणि शिक्षणतज्ज्ञ आणि प्रेस आणि इलेक्ट्रॉनिक मीडियाचे सदस्य, नवी दिल्ली येथे झालेल्या कार्यक्रमात देशभरातील प्रभावी 1,200 प्रतिनिधींनी सक्रिय सहभाग घेतला. याचबरोबर, भारताचे उपराष्ट्रपती धनकर यांनी आपल्या भाषणात IMD च्या देशासाठीच्या अमूल्य सेवेबद्दल कौतुक केले आणि हा ऐतिहासिक टप्पा गाठल्याबद्दल त्यांचे हार्दिक अभिनंदन केले, त्यांनी कबूल केले की IMD ची धोरणे, योजना आणि कार्यक्रम भारतातील मुख्य प्रवाहातील उपक्रमांशी अखंडपणे संरेखित आहेत, जे पंतप्रधान आणि त्याच्या टीमची दृष्टी आणि ध्येय प्रतिबिंबित करतात.
तसेच कृषी मंत्रालय, राज्य आणि केंद्रीय कृषी विद्यापीठे आणि राज्य कृषी विभाग यांच्या सहकार्याने अचूक दैनंदिन हवामान अंदाज, धोक्याचे इशारे आणि पीक हवामान सल्ल्यांद्वारे शेतक-यांचे उत्पन्न वाढवण्यात IMD ची महत्त्वाची भूमिका धनकर यांनी ओळखली, दारिद्र्यरेषेखालील शेतकरी पावसावर अवलंबून असलेल्या भागात 2 एकरपेक्षा कमी जमीन असलेल्या हवामानाच्या माहितीचा वापर करून वार्षिक 12,500 रुपये कमवतो, जीडीपीमध्ये 13,300 कोटी रुपयांचे योगदान देत असल्याचे उपराष्ट्रपतींनी अधोरेखित केले.
तसेच गती शक्ती आणि उडान योजनेसाठी आयएमडीच्या पाठिंब्यावर भर देत धनकर यांनी सर्व 117 विमानतळांसाठी विमान वाहतूक हवामान निरीक्षण आणि अंदाजाद्वारे सुरक्षित विमान वाहतूक सुनिश्चित केल्याबद्दल विभागाचे कौतुक केले. निर्णय समर्थन प्रणाली आणि उत्सवादरम्यान लॉन्च केलेल्या मोबाइल अ पसह हवामान आणि हवामान सेवा वाढविण्यासाठी विविध उपकरणे आणि सॉफ्टवेअरच्या स्वदेशी विकासाचे त्यांनी कौतुक केले, उपराष्ट्रपतींनी 2020 मध्ये सुपर सायक्लोन अम्फान आणि 2023 मध्ये चक्रीवादळ MOCHA दरम्यान IMD च्या पूर्व चेतावणी सेवांचे कौतुक केले.
जागतिक हवामान संघटना, संयुक्त राष्ट्र आणि निर्वासितांसाठी संयुक्त राष्ट्र उच्चायुक्त कडून प्रशंसा मिळवली, चक्रीवादळ बिपरजॉय दरम्यान अचूक अंदाज वर्तविल्याबद्दल त्यांनी IMD चे कौतुक केले, ज्याने गुजरातमध्ये 0 जीवितहानी साध्य करण्यात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली, देशाचे उपपंतप्रधान धनकर यांनी विविध क्षेत्रांतील देशाच्या आर्थिक विकासात IMDची भूमिका अधोरेखित केली.
‘मौसम ग्राम’ चे प्रकाशन सरकारच्या “सबका साथ, सबका विकास” या कार्यक्रमाशी सुसंगत आहे आणि धनकर यांनी 90% पेक्षा जास्त लोकसंख्येला लवकर चेतावणी देण्यासाठी IMD च्या महत्त्वपूर्ण भूमिकेवर भर दिला. भारत सरकारच्या “लाइफ’ या योजनेच्या अनुषंगाने तोटा कमी करण्यासाठी आणि अर्थव्यवस्थेत सुधारणा करण्यासाठी योगदान देणाऱ्या वीज आणि नवीकरणीय ऊर्जा क्षेत्रासाठी IMD द्वारे प्रदान केलेल्या सेवांवर त्यांनी प्रकाश टाकला, या उत्सवादरम्यान लॉन्च करण्यात आलेल्या नॅशनल फ्रेमवर्क ऑफ क्लायमेट सर्व्हिसेसचे उद्दिष्ट हे आपत्कालीन आपत्तीची जोखीम कमी करणे तसेच पाणी, आरोग्य, ऊर्जा आणि कृषी व्यवस्थापन यावर विशेष लक्ष केंद्रित करून सर्व क्रियाकलापांमध्ये हवामान माहितीचा जास्तीत जास्त वापर करणे असल्याचे सांगितले जाते.
